“Het is stoer om zonder pakjes te koken”

Valerie Plucker werkt sinds 2023 op woonlocatie Kerkplein in Gendringen. Als examenopdracht voor haar BBL-opleiding schreef ze een voorstel om gezonder te eten op de locatie. Door haar enthousiasme voor gezond en duurzaam eten, staan er sinds september 2024 meer verschillende gerechten op het menu, wordt er met minder of zonder vlees gekookt en zijn pakjes en zakjes uit de keuken bijna helemaal verdwenen.


Valerie: “Bewoners koken hier zelf en dat is super, maar mij viel ook op dat er vaak hetzelfde werd gegeten en gekookt met pakjes en zakjes. Daar is veel zout, suiker en E-nummers aan toegevoegd. Naast dat dit niet goed voor je is, is het ook niet nodig. Vers koken kan makkelijk en de bewoners vinden het vaak nog lekkerder ook. Ik heb mijn kinderen vroeger geleerd te koken zonder pakjes en zakjes. Dus ik dacht: dat kan op de locatie ook!” 

Maximaal 5 ingrediënten

“Het begin was niet makkelijk. Natuurlijk stond niet iedereen meteen te juichen om mijn voorstel. Is het niet te moeilijk, te duur of tijdrovend? We zijn het gewoon maar gaan doen! Het grootste verschil met het ‘oude’ koken is dat we nu zelf kruiden toevoegen in plaats van kant-en-klare zakjes kruidenmix te gebruiken. Ik heb eerst naar recepten zoals bami, nasi en spaghetti zonder pakjes gezocht, met niet te veel ingrediënten (max 5), want het moest wel makkelijk blijven. Ik heb verschillende kruiden, potjes en ook maatlepeltjes erbij gekocht. En de recepten op mooie menukaarten opgeschreven. Dat is in het begin natuurlijk duurder, maar het betaalt zich later terug: met de kruiden doe je veel langer, een kant-en-klaar zakje kruidenmix is na één keer op.”

Enthousiasme werkt aanstekelijk

Valerie: “Mijn collega-begeleiders en ik hebben het ‘nieuwe’ koken bij de bewoners echt gebracht als iets positiefs en iets bijzonders: ‘we gaan nou iets doen, dat is echt fantastisch!” 
Loop je nu de keuken in op het Kerkplein, net voor etenstijd, dan zie je bewoners eerst de kruidenpotjes klaarzetten die nodig zijn voor het recept. Het recept wordt erbij gepakt, een geplastificeerd A4’tje dat op het aanrecht wordt gelegd. En dan aan de slag.


Het effect - meer zelfvertrouwen

En het leuke is: bewoners vinden het stoer dat ze geen pakje nodig hebben om écht te koken zegt Valerie. “Ook ontstaan er leuke gesprekken, bijvoorbeeld over de smaak van kerriepoeder. En ze vragen zich af: ‘als ik er nu meer poeder bij doe, hoe smaakt het dan? Of als iets te pittig is, hoe komt dat dan?’ Er ontstaat meer besef van voeding. Bewoners hebben meer zelfvertrouwen, ze bepalen met de hoeveelheid kruiden helemaal zelf hoe hun gerecht smaakt.”  

“Ga je met gezonder, duurzamer eten aan de slag? Maak het leuk voor collega’s en bewoners”

Dat smaakt naar meer

Meer besef van wat en hoe je kookt, zorgt er ook voor dat we een afwisselender menu hebben zegt Valerie. “Niet alleen met brood ontbijten, maar ook een keer met kwark met noten. En we eten meer groente! Bij het avondeten, maar ook tussen de middag kan er groente op de boterham: tomaatjes en komkommers. We kopen ook kant-en-klaar gesneden groente, hoor, omdat het wel makkelijk moet blijven. En we zijn meer lokaal gaan kopen: eieren en tomaten van de boerderij waar een bewoner werkt, brood bij de bakker.”

Budget

Gezond en biologisch eten is helaas nog steeds duurder, zegt Valerie. “Toch lukt het vaak wel om te kiezen voor de gezonde boodschappen én binnen het budget te blijven. Dan hebben we bijvoorbeeld geen vlees, maar een gebakken ei bij de bami. Je wordt er ook creatief van!” 

Tips?
“Mijn tips voor collega’s? Begin gewoon! En laat je niet afschrikken dat vers en gevarieerd koken meer tijd kost. Misschien is dat in het begin even zo, om het te leren. En onze recepten zonder pakjes en zakjes delen we graag. Ga je met gezonder, duurzamer eten aan de slag? Maak het leuk voor collega’s en bewoners, zodat het enthousiasme zich verspreidt.”  

“Er ontstaan leuke gesprekken, bijvoorbeeld over de smaak van kerriepoeder”

Valerie Plucker

“We denken met z’n allen na hoe hoog we de verwarming zetten”

“Ik douche drie liedjes lang!”

Kom je binnen in het appartement van bewoner Rianne op de Dr Huber Noodt, dan zie je dat er naast de thermostaat een papiertje hangt. Daar staat een plaatje op van de thermostaat en een pijltje bij een temperatuur. “Dan weet ik op hoeveel graden ik de verwarming moet zetten als ik naar bed ga, naar mijn werk ga of op visite ga”, legt ze uit. “En ik heb ook een plaatje van de thermostaat met een pijltje bij de temperatuur voor als ik weer thuis ben. Heel handig vind ik dit. Zo denk ik eraan.” Bewoner Maayke heeft een ander manier om energie te besparen. “Ik ga het liefst onder een dekentje zitten, hoef ik de verwarming niet zo hoog te zetten.”


Vier afvalbakken in de gezamenlijke ruimtes

In de twee gezamenlijke ruimtes staan vier afvalbakken: papier, groente, plastic en restafval. Begeleider Liesbeth Duenk heeft voor elke bewoner op zijn eigen niveau tips om afval te scheiden gemaakt. Natuurlijk let ze hier zelf ook op. “Zoals ik het thuis doe, probeer ik het hier op het werk ook te doen. Mijn collega’s en ik hebben lijstjes gemaakt van wat in welke bak moet. Dat werkt bij een aantal bewoners goed.
We zijn al heel goed bezig vind ik: denken met z’n allen bewust na over hoe hoog we de verwarming zetten en wat in welke afvalbak moet.” 


Bewoner Miranda heeft zelf bedacht hoe zij ervoor kan zorgen niet te lang te douchen. “Ik douche drie liedjes lang! Dan ben ik klaar.” Ook gooien bewoners oude kleding niet zomaar meer weg, ze brengen het samen met begeleiders naar een kledingcontainer waar de kleding weer wordt hergebruikt.”

“Mag ik geen sinaasappel in de winter eten?”

Ook de groente- en fruitkalender die we van Estinea hebben gekregen, heeft ervoor gezorgd dat we meer volgens de seizoenen eten, zegt Liesbeth. “Mag ik geen sinaasappel eten in de winter?” vroeg een bewoner laatst. Natuurlijk mag dat dat wel. Het staat zelfs op de kalender bij januari. We proberen te benadrukken dat je niet alles ‘supergoed’ hoeft te doen, maar dat het belangrijkste is dat we er bewust over nadenken. Zo zetten we telkens meer stapjes naar duurzamer leven.” 

“We denken met z’n allen na hoe hoog we de verwarming zetten”

Estinea en duurzaamheid

Wat is er gedaan in 2024?

  • Op onze eigen woon- en werklocaties van Slaadreef zijn 340 zonnepanelen geplaatst.
  • Alle andere locaties zijn voorzien van led-verlichting.
  • Alle locaties hebben afvalbakken gekregen voor het scheiden van afval.
  •  Voor teams is er pagina Duurzaamheid op ons intranet voor tips en inspiratie.
  • Alle teams ontvingen een goodiebag duurzaamheid (met daarin o.a. douchewekker, groente- en fruitkalender) om met bewoners te praten over duurzaamheids-onderwerpen als afval, energie en voeding en met concrete tips.

Wat staat ons nog te doen? In 2025:

  • De eigen panden verder verduurzamen, zoals voorzien van zonnepanelen en laadpalen plaatsen voor elektrische auto’s.
  • Verduurzamen van huurpanden in samenwerking met woningbouwcorporaties.
  • Afvalbakken voor het scheiden van afval plaatsen op alle appartementen.
  • Meer inzicht in het energieverbruik van alle locaties.
  • Vervuilende vervoersmiddelen vervangen door schonere alternatieven.
  • Teams doen een onderzoek (teamscan) duurzaamheid over hoe duurzaam ze op hun locatie leven en werken en formuleren doelen voor hun teamontwikkelplan.
  • Inspiratiebijeenkomst duurzaamheid voor medewerkers.
  • Zeven locaties doen mee aan een pilot ‘Boerschappen’ van drie maanden: zij krijgen elke week een box met verse producten uit Nederland om mee te koken.

Afval scheiden met Dean, Jeroen en Sylvia! 

Bekijk de video 

Afvalbingo! 

Bekijk de video 

Rudi: “Veranderen van gewoontes, van gedrag gebeurt niet van de een op andere dag, maar gaat in kleine stapjes.”

Zijn we op de goede weg?

Rudi Gülink, projectleider duurzaamheid van Estinea: “We zijn zeker op de goede weg. Duurzaamheid is voor Estinea geen vrijblijvende keuze. We hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom hebben we ook de Green Deal voor de zorg ondertekend. In dit document staan afspraken over het verminderen van de impact van de zorg op het milieu. Dit betekent dat we als Estinea meetbare stappen nemen om te verduurzamen. Het gaat niet alleen om het naleven van milieuregels, maar om actief bij te dragen aan een betere toekomst voor bewoners/deelnemers en samenleving. Zo gaan we verder met het verduurzamen van onze eigen panden, bijvoorbeeld door het plaatsen van zonnepanelen en laadpalen voor elektrische auto’s. Ook zijn we met woningcorporaties in gesprek om de gebouwen die we huren te verduurzamen.


Met alle acties die we in 2024 gedaan hebben en in de komende jaren gaan doen, zorgen we ervoor dat medewerkers én bewoners steeds meer beseffen hoe je duurzamer kunt leven en werken. En op veel locaties zijn voorbeelden van collega’s en bewoners die nu ook al duurzaam dóen! Goed voorbeeld doet volgen. We blijven de komende jaren extra moeite doen om medewerkers te inspireren. Zo hebben we dit voorjaar een inspiratiebijeenkomst met workshops en tips. Daarom is het ook fijn dat elk team vanaf 2025 een of twee collega’s heeft die duurzaamheid als aandachtsgebied hebben. Zij houden in hun team duurzaamheid onder de aandacht en delen hun kennis op dit gebied en belangrijk: veranderen van gewoontes, van gedrag gebeurt niet van de een op andere dag, maar gaat in kleine stapjes. Het vraagt dus ook geduld.”

Rudi: “Veranderen van gewoontes, van gedrag gebeurt niet van de een op andere dag, maar gaat in kleine stapjes.”